تمایز سلول‏های بنیادی مزانشیمی مغز استخوان به سلول‏های شبه عصبی تحت تأثیر اسید رتینوییک و مایع مغزی-نخاعی رت

هدف: مایع مغزی-نخاعی دارای طیف گسترده‏ای از مولکول‏ها و عوامل نوروتروفیک است که برای نورون‏زایی ضروری است. سلول‏های بنیادی مزانشیمی مغز استخوان، سلول‏های چند توانی هستند که قابلیت تمایز به سلول‏های با فنوتیپ شبه عصبی را تحت القای عوامل رشد مناسب دارند. با توجه به نقش انکارناپذیر اسید رتینوییک در نورون‏زایی، هدف از این مطالعه القای تمایز سلول‏های بنیادی مزانشیمی مغز استخوان به سلول‏های شبه عصبی در حضور مایع مغزی-نخاعی، رتینوییک اسید و ترکیب توام مایع مغزی-نخاعی و رتینوییک اسید است. مواد و روش ها: سلول‏های بنیادی مزانشیمی مغز استخوان موش صحرایی جداسازی و شناسایی شدند. مایع مغزی-نخاعی از قنات بزرگ جنین‏های رت نژاد ویستار 19 روزه تهیه شد. سپس سلول‏های بنیادی مزانشیمی مغز استخوان به‏مدت 12 روز تحت القا 5 درصد مایع مغزی-نخاعی (گروه مایع مغزی-نخاعی)، 6-10 میکرومول اسید رتینوییک (گروه اسید رتینوییک) و ترکیب توام مایع مغزی-نخاعی و رتینوییک اسید (گروه مغزی-نخاعی/ رتینوییک اسید) قرار گرفتند. ویژگی‏های ریخت‏شناسی سلول‏های تمایز یافته به‏وسیله میکروسکوپ معکوس ارزیابی شد و رشد آکسون با استفاده از نرم‏افزار image j اندازه‏گیری شد. با استفاده از ﺍﻳﻤﻮﻧﻮﺳﻴﺘﻮﺷﻴﻤﻲ بیان نشانگرهای خاص عصبی (نستین ﻭ map-2) ﺍﺭﺯﻳﺎﺑﻲ شد. نتایج: ویژگی‏های ریخت‏شناسی خاص نورونی در سلول‏های تمایز یافته مشاهده شد. حداکثر طول آکسون در روز دوازدهم القا در گروه مغزی-نخاعی/ رتینوییک اسید دیده شد. نتایج ارزیابی ایمونوسیتوشیمی بیان نشانگر پیش‏ساز عصبی (نستین) را در تمام گروه‏های تحت القا نشان داد. در حالی‏که بیان نشانگر map-2 که به‏عنوان نشانگر سلول عصبی بالغ شناخته می‏شود در گروه تحت القای توام مایع مغزی-نخاعی و اسید رتینوییک دیده شد. نتیجه گیری: این یافته‏ها پیشنهاد می‏کند که مایع مغزی-نخاعی به همراه ﺍﺳﻴﺪ رتینوییک منجر به تمایز سلول‏هایی با فنوتیپ عصبی و گلیالی در شرایط آزمایشگاهی (in vitro) از سلول‏های بنیادی مزانشیمی مغز استخوان می‏شود.